از نامۀ پارسی ــ بازتایپ و ارسال از: آرمان
۱۴ فبروری ۲۰۲۲

در بارۀ برخی از مسائل انقلاب دموکراتیک ^*
(۷)

«از انتقاد نهراسید. هیچ چیز بدون انتقاد حرکت نخواهد کرد.»
«ستالین»

ادامۀ بخش قبلی (انقلاب روسیه):
دولت دموکراتیک پرولتاریا و دهقانان از طریق نفی انقلابی سلطنت استبدادی مطلق، یعنی سرنگونی کامل آن ایجاد می شود. سرنگونی انقلابی کامل که هدف مبارزۀ دموکراتیک طبقۀ کارگر است، در سر لوحۀ وظائف مرحله ای حزب سوسیال دموکراتیک پرولتاریائی قرار دارد.(۹۸) تحقق آن شرط موفقیت کامل انقلاب دموکراتیک است. (۹۹) سرنگونی تزاریسم فقط برای طبقۀ کارگر سودمند نیست، بلکه وسیلۀ رشد اجتماع به طور کلی است. (۱۰۰) تحقق مطالبات اقتصادی و سیاسی سوسیال دموکرات ها در مرحلۀ انقلاب دموکراتیک بدون سقوط کامل استبداد و تشكيل مجلس منتخب خلق ممكن نیست. (۱۰۱) با این همه، کسانی مثل "خلقیون" هستند که شعار سرنگونی طلبی را رد می کنند، چون آن را به نفع بورژوازی می دانند.(۱۰۲) مخالفان این شعار اپورتونیست هستند و از شخصیت عقب افتاده اند.(۱۰۳) آن هائی که مثل "ر سترووه"؟ در لباس حزب به مخالفت با شعار جمهوری خواهی برمی خیزند و می گویند که توده ها این شعار را نمی فهمند در واقع نمایندگان بورژوازی در لباس حزب اند.(۱۰۴) زیرا درست این بورژوا ها هستند که از سرنگونی انقلابی و کامل می ترسند و از طرح جمهوری خواهی گریزانند. بورژوا ها خواهان سلطنت مشروطه اند.(۱۰۵) لیبرال ها دنبال یک قانون اساسی سر و دم بریده می روند.(۱۰۶) آنها طالب ایجاد دو مجلس هستند، آن هم طوری که فقط یکی از آنها از طریق انتخاب عمومی و مستقیم انتخاب بشود.(۱۰۷) آنها با قیام مسلحانۀ خلق مخالف اند، ( ۱۰۸) نمی خواهند به دستگاه اداری و پولیس دست بزنند. مایل به دموکراتیک شدن کامل دستگاه دولتی نیستند و به انتخاب پذیری کارمندان و مسؤولیت آنها در مقابل خلق اعتقاد ندارند.(۱۰۹) بورژوا ها خواهان سقوط کامل استبداد نیستند. با این که به طور نهانی به دنبال تأمین کامل سیادت سرمایه و مناسبات سرمایه داری می گردند، ناچارند که در شرائط مشخص انقلاب با تزاریسم برسر تقسیم قدرت توافق کنند و با آن علیۀ تمایلات انقلابی و حاد داخل جنبش، متحد گردند.(۱۱۰)
بنابراین، می بینیم که در انقلاب دموکراتیک روسیه دو نسخۀ اصلی وجود داشت. یکی رهنمودی که مبین اراده، خواست و برنامۀ پرولتاریا و دهقانان انقلابی بود و دیگر رهنمودی که تاکتیک بورژوازی را منعکس می کرد. این که انقلاب کدام یک از این دو رهنمود را می پذیرفت، بستگی به عواملی داشت که یکی از عمده ترین شان کار حزب طبقۀ کارگر در رهبری جنبش به طور عام و مبارزۀ دموکراتیک طبقۀ کارگر به طور اخص بود. لنین می دانست که انقلاب روسیه می توانست در عمل هم راه بورژوا ها و هم، راه پرولتاریا را طی کند. هم می تواست راهی را بپیماید که تامینگر نفع سرمایه داران، غول های مالی و زمینداران متجدد باشد و هم راهی را که ضامن سود دهقانان و کارگران گردد (۱۱۱) تمام کوشش خود او در انقلاب ١٩٠۵ و سپس تا انقلاب فبروری ۱۹۱۷ مصروف بر این بود که انقلاب را به راه دوم هدایت کند.
در اعلامیه ای که لنین در ماه های جون - جولای ١٩٠۵، یعنی در گیراگیر انقلاب نوشت، تصور طبقات مختلف درگیر در انقلاب را در بارۀ شکل حکومت آمالی شان جدول وار به شرح زیر توصیف کرد. سه نوع قانون اساسی و سه نوع حکومت. (۱۱۲)

سه نوع حکومت

محتوای این سه نوع حکومت چیست؟

معنای این سه نوع حکومت چیست؟

در رابطه با برنامۀ اقتصادی سوسیال دموکرات ها در قالب انقلاب بورژوا دموکراتیک، توضیح مسألۀ ارضی از همه مهم تر است. لنین در برنامۀ سال ۱۹۰۲ به شرحی که آوردیم، مطالبات محدود را طرح کرد، ولی چند سال بعد در یک برنامۀ تجدید نظر شده تصورش را از یک اصلاح ارضی محدود در چهار چوب انقلاب دموکراتیک با وضوح بیشتر و مطالبات وسیع تر بیان کرد. این برنامۀ تجدید نظر شده را او در مارچ ١٩٠۶ طرح کرد و برای تصویب به کنگرۀ چهارم حزب ارائه داد (۱۱۳). اینک ترجمۀ این طرح:
 برای نابودی بقایای نظام تقید فئودالی که به مثابۀ یوع سنگین بر دهقانان تحمیل شده است و به منظور تقویت گسترش آزاد مبارزات طبقاتی در روستا، حزب خواهان مطالبات زیر است:
۱ـ مصادرۀ تمام زمین های کلیسا، دیر ها، زمین های مستمری بگیر ها، زمین های دولتی، کابینه ئی و اربابی.
۲- تشکیل کمیته های دهقانی برای انهدام فوری تمام نشانه های قدرت و امتیازات اربابی و تصرف عملی در زمین های مصادره شده تا این که مجلس مؤسسان منتخب تمام خلق در بارۀ یک برنامۀ ارضی جدید و تنظیم مزارع تصمیم بگیرد.
٣- لغو تمام مالیات و عوارضی که به دهقانان به عنوان قشر عوارض پردار، تحمیل شده است.
۴ـ لغو تمام قوانینی که تصرف آزاد دهقانان در زمین های شان را محدود می کنند.
۵ـ توکیل دادگاه های خلقی منتخب برای تقلیل اجاره بها های افراطی و تقویۀ قرارداد هائی که خصلت برده ساز دارند.
در صورتی که پیروزی قاطع انقلاب حاضر در روسیه منتج به تأمین حکومت خلق گردد، یعنی به ایجاد جمهوری و یک نظام حکومتی کاملاً دموکراتیک بیانجامد، حزب برای لغو مالکان خصوصی و انتقال همه زمین ها به ملکیت اشتراکی تمام خلق خواهد کوشید.
در عین حال حزب کارگری سوسیال دموکراتیک روسیه همواره بدون انقطاع و در هر وضعی که به طور ارضی؟ دموکراتیک پیدا کند، خود را موظف می سازد که برای ایجاد یک سازمان طبقاتی مستقل پرولتاریای کشاورزی بکوشد، او را با تضاد آشتی ناپذیری منافع اش با منافع بورژوازی ده آشنا سازد، او را از امید بخشیدن به نظام اقتصادی کوچک، نظامی که در صورت وجود تولید کالائی هیچ گاه قدرت رفع فقر توده ها را نخواهد داشت، برحذر بدارد و بلاخره به لزوم انقلاب کاملاً سوسیالیستی که تنها وسیلۀ نابودی هر گونه فقر و استثمار است، ترجیح بدهد. (۱۱۴) در توضیحاتی که لنین برای توجیه این برنامۀ ارضی می داد، روی چند نکته وزنۀ مخصوص می گذاشت: یکی این که اجرای این برنامه بدون پیروزی انقلاب دموکراتیک در سطح سیاسی و بدون ایجاد جمهوری دموکراتیک ممکن نیست (۱۱۵)، پس بر دهقانان لازم است که برای اجرای این برنامه و برای سرنگونی استبداد و پیروزی جمهوری خلق وارد مبارزه بشوند (۱۱۶). دوم این که اجرای انقلاب ارضی و مصادرۀ زمین های اربابی و انهدام بقایای فئوداليسم باید به دست کمیته هائی که منتخب دهقانان است، انجام بگیرد و نه به دست مأموران دولتی (۱۱۷). سوم این که نتیجه انقلاب ارضی به درجه رشد انقلاب دموکراتیک بستگی دارد، رفورم ارضی هم می تواند به انتقال زمین، به مالکیت کشاورزان خرده پا و ایجاد واحد های کوچک ارضی و هم به ملی کردن زمین ها بیانجامد (۱۱۸) و ملی کردن فقط در صورتی قابل طرح است، قابل طرح به عنوان خواست حداکثر در چهارچوب انقلاب بورژوائی، که انقلاب به پیروزی قطعی رسیده باشد (۱۱۹). ملی کردن چهارچوب بورژوائی انقلاب را نمی شکند، زیرا که بهرۀ مالکانه را از بین نمی برد، بلکه وسیلۀ انتقال آن از دست ارباب به دست دولت می گردد (۱۲۰). مهم تر از همه برای سوسیال دموکرات ها در همه احوال متشکل ساختن پرولتاریای روستائی و اتحاد او با پرولتاریای شهری به منظور ادامۀ انقلاب از مرحلۀ دموکراتیک به مرحلۀ سوسیالیستی است.
ادامه دارد

توضیح: 
*ــ مقالۀ حاضر قبلاْ در " نامۀ پارسی" (ارگان تحقیقاتی کنفدراسیون جهانی واحد شماره ۱ - سال سیزدهم ۱۳۵۳) به چاپ رسیده است. از آن جائی که در این مقاله کوشش شده است تا با تکیه به نظریات رهبران جنبش کارگری جهان، "مسائل انقلاب دموکراتیک " مورد بحث قرار گیرد، انتشار مجدد آن را جهت استفادۀ آموزشی و فرهنگی مفید ارزیابی کرده و مبادرت به تکثیر آن کردیم. طبیعی است که این مقاله ضرورتاً منعکس کنندۀ کلیه نظریات ما نمی باشد.

کمیتۀ تدارکات برای تشکیل اتحادیۀ دانشجویان ایرانی در سویدن
دی ماه [جدی] ۱۳۵۷ش