عــلــی رزمــنــده
۱۵ مارچ ۲۰۱۸

کی ها حماسه آفرینان تاریخ اند؟

به مناسبت بزرگداشت از ۳۹ مین سالگرد رستاخیز مردمی ۲۴ حوت هرات

اگر با تعمق و دقت همه جانبه از منظر نقش انسان های خلاق کارګر و پیکارګر و جایگاه شان در ساختار های ــ اجتماعی اقتصادی در روند تولید آفریده های مادی و معنوی و در جریان های تاریخی که سرشار از این کار و پیکار است، با دید عمیق و فراخ بحث کنیم، به این نتیجه خواهیم رسید که انسان ها از آغاز پیدایش تا امروز در تکاپوی دایمی برای رسیدن به مدارج عالی انسانی؛ به کار، مبارزه و تحقیق پرداخته اند.
عظمت انسان در آفرینشگری و فعالیت تولیدی او نهفته است. پراتیک جمعی انسان منبع شناخت و سرچشمۀ زندگی و دستآورد های خیره کنندۀ انسانی است. بشر با این عظمت از ابتدای پیدایشش و در جریان تاریخ در پهلوی کار مولد، حماسه آفریده و به مبارزه علیه انواع ستم و بیدادگری برخاسته  و تاریخ را به جلو رانده است. این جریان بی وقفه در طول تاریخ بشر، توسط ستمکشان در برابر ستمگران اتفاق افتاده است .
مردم افغانستان هم جزئی از انسان های دور گردون و عضو خانوادۀ بزرگ بشری هستند که از ابتدای پاگذاشتن در این خطه، زندگی را با کار، سازندگی و رزمندگی آغازیدند. باشندگان این سرزمین در طول تاریخ با نظام های ستمگر طبقاتی و مزید بر آن، در دو سدۀ اخیر با پدیدۀ استعمار و امپریالیسم نیز طرف بوده اند. از این رو، تاریخ این دوران ها علاوه از کار و سازندگی انسان های مولد و زحمتکش این آب و خاک، تاریخی است که ستم طبقاتی، استعماری، جنسیتی و... را در یک جانب و در سمت دیگر، تاریخ مبارزه با این ستمگری ها را نشان می دهد. این تاریخ دومی به دست زحمتکشان ستمکش نوشته شده است.
چهار دهه است که زحمتکشان افغان  ستم و جنایات بی کران استعمار و امپریالیسم و ارتجاع را روزمره ــ که جان فرزندان بی دفاع شان را می گیرد ــ با گوشت و پوست خون خود لمس و تجربه کرده اند. این مردم سلحشور مثل نیاکان آزادمنش شان ایستادگی در برابر غول های زمان مثل سوسیال امپریالیسم، امپریالیسم و ارتجاع رنگارنگ داخلی و بیرونی و دفاع از آزادی، استقلال  و مقدرات ملی و اجتماعی خویش را به مانند سائر خلق های آزادیخواه جهان وجیبۀ اساسی خود دانسته و تا رسیدن به آن از جان مایه گذاشته و تا امروز در راه این مقصود حاضر به هر نوع قربانی بوده اند.
در دل همین نظام های نابرابر اجتماعی مزدوران سفاک و حیله گران مرتجعی نیز زیسته اند که برای امرار حیات طفیلی خود متأسفانه برخلاف جهت حرکت تاریخ و سمت تکامل ګام برداشته، در صدد تحریف تاریخ و تحمیق توده ها برآمده و انګل وار از ګوشت و خون زحمتکشان مولد زندګی کرده و در ازای آن، بر آنان ستم و جنایت روا داشته و در مواردی به قتل عام مردم زحمتکش پرداخته و آنان را جوقه جوقه به خاک و خون کشیده اند.
در اوج شقاوت و جنایت روس استعمارګر و غلامان خونخوار و وجدان باختۀ "خلقی و پرچمی" اش در کشور ما، قیام حماسی  ۲۴ حوت ۱۳۵۷ هرات، یکی از خیزش های درخشان مردمی تاریخ معاصر کشور مان به حساب می آید. با جاری شدن خون۲۴ هزار زن و مرد هراتی در پای اهداف عالی این قیام شکوه آفرین توده ئی قرار منابع مردمی، این قیام شکوهمند، با نمایش اوج ایثار و آزادی خواهی و تنبیه انقلابی عوامل جلاد صفت و خود فروختۀ استعمارگر متجاوز روسی، جایگاه رفیعی در تاریخ مبارزات خونین ضد ارتجاعی و ضد استعماری چهار دهۀ کشور و توده های تاریخ ساز آن احراز کرده است.
جریان قیام ۲۴حوت خونین هرات که من خود به طور عینی با چشم سر مشاهده نمودم، چنین آغاز یافت:
اول صبح ساعت ۷ و نیم بود که من حین رفتن به وظیفۀ رسمی خود، به دستۀ بزرگی از قیام کنندگان مواجه شدم و به خواست زمان با مردم به پا ایستادۀ خود پیوستم. نخست به خانه آمده و لباس رسمی را عوض و واپس روانه شهر شدم و در جمع مردم پیوستم.

شهر « نو » مملو از جوش و خروش توده های سلحشور هراتیان گردیده بود و طیارات جت بالای شهر به ارتفاع بسیار کم بالای سر مردم قیام کننده مانور می داد. مردم با شعار های مرگ و نفرین به رژیم کودتا و مزدوران روس و با داشتن چوب، چک و تفنگ هائی که از عساکر دولت مزدور به غنیمت گرفته بودند؛ با تبر، چوب و کارد و غیره ابزار دست داشتۀ خویش با یک احساس پاک و عالی میهنی بدون تبعیض مذهبی، لسانی و عقیدتی علیه نظام پوشالی می جنگیدند. در شهر عدۀ زیادی مجروح شدند و مجروحان را در دواخانه ها تداوی می نمودند.
در همین اثنا تانک های غول پیگر روسی داخل شهر گردید، مردم علیه تانک ها با سلاح دست داشته شوریدند ، تانک ها با ګشودن آتش هوائی و زمینی به خاطر ایجاد رعب و پراکنده ساختن مردم، تحت قوماندۀ نظامیان سفاک و مزدور "خلقی و پرچمی" فعالیت شان تشدید می یافت. اکثر اوقات مردم را به توپ می بستند، تعداد مجروحان زیاد شده می رفت، با دیدن این جنایات نابخشودنی باندیست های خون آشام "خلق و پرچم"، بر خشم مردم افزوده می گردید و بالای تانک ها در فلکۀ شهر نو با چوب و سنگ دست داشته خویش هجوم برده و تانک به جوی افتاده و مردم بالای تانک بالا شدند. عده ئی به طرف پای حصار روانه شد ه و بعداً جانب دروازۀ قندهار و تعداد زیادی با دادن شعار ها ی مردمی و مشاهدۀ عدۀ زیادی از مجروحان که بالای شانه های مردم دیده می شد، واپس بازگشت نمودند. در حصۀ مسجد پای حصار مردم با یک عراده زرهدار نفر بر سر خورده و با دادن تلفات و زخمی زیاد بلاخره آن تانک زرهدار را با تمامی سر نشینان آن سوختاندند. مردم از طرف شهر از قصبات و اطراف به دروازه های شهر با پوسته های نظامی برخورد کرده با شجاعت و مردانگی و احساسات پاک مردمی تمامی پوسته های امنیتی را از پیش پای خود برداشتند.
عدۀ زیادی از مردم روانۀ محبس شدند. در مقابل محبس مدت دو ساعت بین مردم و محافظان زد و خورد ادامه داشت. مردم با دستان خالی به مقاومت مردمی خویش ادامه داده و تلاش می کردند تا بتوانند تا بالای محبس حمله کنند و زندانیان را از قید زندان مخوف نجات دهند؛ ولی چون احساسات صرف و دستان خالی کاری را پیش نمی برد، تلفات زیاد داده و تعدادی از جوانان به خون غلطیدند. تانک های غول پیکر و تانک های زر هدار با عده زیادی از نظامیان رژیم فاسد و سفاک به کمک محافظان محبس رسیدند. مردم ناگزیر و به خاطر جلوگیری از تلفات زیاد انسانی عقب نشینی کردند.
ساعت سه بعد از ظهر بود که من خبر تسلیمی فرقۀ ۱۷ را توسط دوستان و شاهدان عینی صحنه شنیدم. تصرف فرقه ۱۷ توسط مردم، عدۀ زیادی از مردم قیام کنندۀ هرات را مسلح ساخت و فرقه تحت کنترول قیام کنندگان به کمک افسران آزاده و وطنخواه هرات قرار گرفت. ولی چون برنامه، سازماندهی و تنظیم درست در راستای ادامه و گسترش قیام موجود نبود، قیام کنندگان چون دیدند که افسران نظامی عقب نشینی کرده و غرض مقابله با قیام کنندگان در صحنه حاضر نستند، واپس به حومه های شهر و دهات و قصبات خویش عقب نشینی کردند.
سه روز بعد ۲۷ حوت با رسیدن قوای کمکی از طریق قندهار و طرح مکارانۀ حزب جلادان کینتوز "دموکراتیک خلق" و فرار عده ئی از نظامیان شورشی، فرقۀ ۱۷ دو باره به دست نظامیان انتقامجوی دولت کودتاچی مزدور روس افتاد و فعالیت استخباراتی برای کشف و به دام انداختن مردم بیشتر از پیش آغاز شد. ، نظیف الله نهصت، عبدالهی یتیم، و دیگران که در کشتن مردم هرات به طور مستقیم دست داشتند، با عده ئی دیگر از اراذل و اوباش اعضای باند جلادان مزدور "خلق و پرچم" خانه به خانه، قریه به قریه در شهر و نواحی و ولسوالی های هرات هر جا سری بود، یا تیرباران، یا زنده به گور، یا شکنجه و زندانی کردند. این بود چشمدید من از  قیام ۲۴ حوت ۱۳۵۷هرات که خدمت خوانندګان محترم سایت وزین خروش رعد تقدیم داشتم.
باید اذعان نمود که مردم هرات بدون کدام رهبری به ګونۀ خود به خودی قیام کردند و حماسه آفریدند و با تنبیه جلادان و وطن فروشان بی مقدار و هرزۀ توسعه طلبان غدار روسی، به آن خودفروختگان فرومایه درس آزادگی و وطن دوستی دادند. بدین گونه بود که رزمندګان توده ئی هراتی با برپائی آن رستاخیز با عظمت ملی و تاریخی، برگی زرین از تاریخ مبارزاتی خلق مبارز کشور ما را با خون شان نوشته و برای قضاوت و درس آموزی از جنبه های مختلف آن، تقدیم آیندگان کردند.
حال که باز هم پس از طرد یک تجاوز، حدود ۱۷ سال است که کشور و مردم ما در بند زنجیر استعماری امپریالیست های اشغالګر  و جهانخوار امریکا و ناتو ګرفتار و اسیر اند، مبارزه برای طرد تجاوز استعمارګران غرب و کسب استقلال ملی و حاکمیت همه جانبۀ مردم، از وجایب اساسی مردم افغانستان، مبارزان و انقلابیون کشور شمرده می شود. در این مرحله نیز قیام ملی ۲۴ حوت هرات و قیام های مشابه در کابل و سائر ولایات کشور،  به یقین هم منبع الهام بزرگی برای مردم است، هم تجارب آن منبع آموزش از نگاه قوت و ضعف آن برای آغاز و ادامۀ مبارزات ضد استعماری و ضد ارتجاعی پیش روی مردم آزادیخواه و مبارزان کشور ما. باید از شور انقلابی توده های میلیونی به پاخاستۀ هراتی و کابلی الهام گرفت و با آموختن از تجارب مثبت و منفی آن حرکت های خودجوش مردمی، زمینه ها و شرایط تکامل آن را تا سرحد یک بسیج ملی آگاهانه، هدفمند، ادامه کار و سازمانیافته، تدارک دیده و آماده ساخت.

یاد همه قیام کنندگان و مبارزان راه آزادی کشور گرامی باد!